Толкување на Великопосната молитва на св. Ефрем Сирин

Молитвата на свети Ефрем Сириски се чита секојдневно за време на Чесниот пост на крајот од секоја служба (освен во сабота и недела), а верниците тогаш прават метанија и се молат „Боже, очисти ме мене, грешниот“.

Светиот Лука Кримски ја нарекува молитва на чистото срце, затоа што се излеала од совршено очистеното срце на великиот подвижник. Оттука и таквата моќ и таквото таинствено дејство на оваа чудесна молитва врз христијанското срце. Преподобен Ефрем Сириски не само што Го моли Бога да му даде дух на добродетели и да го ослободи од духот на пороците, туку Го моли и да нема ни трага од пороците, и душата да му биде во Христа благомирисна, оти е многу полесно човек да се ослободи од поодделни пороци, отколку од самиот дух на тие пороци.

Бидејќи мрзеливоста е мајка на сите пороци, преподобниот Ефрем Сириски својата молитва ја започнува вака: „Господи и Владико на мојот живот, дух на мрзеливост не давај ми“. Мрзеливоста е особено погубна во духовниот живот. Светиот Лука Кримски вели: „Мрзеливоста на душата е неправењето на добри дела душата ја водат во погибел и ја доведуваат до тоа таа да зарасне во плевелот на гревот. Животот ни е подарен за да итаме кон вршењето на големото дело на чистење на своето срце преку следење на Господ Исус Христос. Чекорењето по Господа е делување и честопати многу тешка работа, а не мрзеливост“.

Поради мрзеливоста паѓаме со духот и затоа преподобниот Ефрем Сириски моли: „Господи и Владико на мојот живот, дух на униние не давај ми“. Дух на униние или дух на мрзоволие всушност е бегање од активната духовна борба. Против унинието треба да се бориме преку молитвата. Молитвата е разговор со Бога и во тој разговор Бог нѐ утешува и го изгонува од нас духот на унинието. Подеднакво е погубно и властољубието, и затоа преподобниот Ефрем Сириски моли: „Господи и Владико на мојот живот, дух на властољубие не давај ми“. Поради властољубие од Небесата паднал и првиот меѓу ангелите. На Своите ученици, а преку нив и на сите нас, Господ ни рекол: „И кој меѓу вас сака да биде прв, нека им слугува на сите“. Светиот Лука Кримски нѐ потсетува дека славата бега од оној кој по неа трча и ја посакува, а ги стигнува оние кои бегаат од неа.

Господ рекол дека за секој празен збор ќе дадеме одговор на Страшниот Суд. Затоа преподобниот Ефрем Сирин Го моли Бога: „Господи и Владико на мојот живот, дух на празнословие не давај ми“.

Свети Лука Кримски вели: „Секој добар и мудар збор живее во човечките срца и со години донесува добри плодови, но и секој лош збор, како клевета, лага, оговарање, исто така живее многу долго и се вовлекува во умот и срцето не само на нашите ближни, туку и на многу други луѓе, и влијае на нивните мисли и желби. Мудрите луѓе, оние кои живеат духовен живот, никогаш не празнословат. Тие секогаш се молчаливи и задлабочени во своите моли. Многу е значајно да се стекне власт на својот јазик! Во своето Соборно послание светиот апостол Јаков вели: »Ако некој не греши со зборови, тој е совршен човек, моќен да го заузда и своето тело«, што значи да го потчини телото на возвишените цели на духовниот живот, да ги заузда своите похоти и страсти, сето она лошо кон коешто нѐ влече телото. Започнете од зауздувањето на јазикот!“

10923260

Преподобниот Ефрем Сириски прво Го моли Бога да го спаси од духот на страшните пороци, а потоа да му дарува добродетели: целомудреност, смиреноумие, трпение и љубов. „Господи и Владико на мојот живот, дух на целомудреност дај ми на мене, слугата Твој“. Светиот Лука Кримски нѐ потсетува дека светиот апостол Павле рекол дека секој грев е надвор од телото – и гордоста, и суетата, и властољубието, и зависта, и гневот, затоа што тоа се страсти на душата, додека блудот и прељубата го сквернават не само нашиот дух, туку и нашето тело. Значи, се работи за целомудреност на телото и духот. Светиот апостол Павле вели дека нашето тело е храм на Духот Свет. Секој храм треба да биде чист и не смее да се сквернави. За да го сочуваат духот на целомудреноста подвижниците се бореле преку молитва и смирение.

Така и великиот подвижник Ефрем Сириски Го моли Бога: „Господи и Владико на мојот живот, дух на смиреноумие дај ми на мене, слугата Твој“. На смирение, Господ нѐ учел преку личен пример: се родил во пештера, бил положен во јасли, со смирение им ги измил нозете на Своите ученици. Господ преку личен пример нѐ учел на смирение, и со зборови нѐ повикал да бидеме смирени: „Поучете се од Мене, зашто Сум кроток и смирен“. Светиот Лука Кримски нѐ потсетува дека смирените луѓе се духовни победници над злото и насилството, дека тоа се вистински Христови војници, а не робови. Светиот апостол Петар вели: а сите, пак, покорувајте се еден на друг и здобивајте се со понизност, бидејќи „Бог им се противи на горделивите, а на смирените им дава благодат”. (1Птр. 5,5).

Смирението се стекнува со трпение и затоа преподобниот Ефрем Сириски Го моли Бога: „Господи и Владико на мојот живот, дух на трпение дај ми на мене, слугата Твој“. Во своето Соборно послание светиот апостол Јаков вели: „ Радувајте се, браќа мои, кога ќе паднете во разни искушенија, знаејќи дека испитувањето на вашата вера создава трпеливост: трпеливоста, пак, нека ви биде совршена работа, за да бидете совршени и целосни, без никаков недостаток. Ако некому од вас не му достига мудрост, нека ја моли од Бога, Кој на сите им дава изобилно и без укор – и ќе му се даде. (Јк. 1,2-5). Светиот Лука Кримски нагласува: „На Бога Му е угодно кога Го молиме да ни дарува трпение при носењето на крстот. Бог дарува трпение и му помага на човекот неговото бреме да не биде поголемо од неговите моќи. Треба постојано на ум да имаме дека нашите немоќи не се ништо во споредба со страданијата Господови. Затоа треба да гледаме на Крстот Христов и така да се учиме на трпение“.

Ништо не ни користи ако се ослободиме од духот на пороците и ги стекнеме сите добродетели доколку во нашето срце и нашата душа немаме љубов. За тој најголем дар на благодатта Божја преподобниот Ефрем Сириски Го моли Бога: „Господи и Владико на мојот живот, дух на љубов дај ми на мене, слугата Твој“. Толкувајќи ја оваа прозба на преподобниот Ефрем Сириски, светиот Лука Кримски, меѓу другото, вели: „За љубовта која е навистина исполнување на сиот закон, за таа љубов молиме, оти ако љубов немаме, тогаш, по зборовите на светиот апостол Павле, сме како бакар што ѕвони, или кимвал што ѕвечи. Ако имаме дар на пророштво и големо знаење, и таква вера што и гори би преместувале, а љубов немаме, ништо не сме. И ако на сиромашните им го разделиме сиот свој имот, и ако телото свое го предадеме да се изгори, а љубов немаме, ништо не сме. Љубовта е сето она што Исус Христос го велел, сето она што го сторил за време на Својот живот на земјата, а пред сѐ она што го покажал на Голгота. Сето тоа е љубов, но и непрестајна проповед за љубовта. Стекнувањето на љубовта е основна и најголема задача на нашиот живот. За љубов треба упорно да се молиме и без престан, зашто нашата задача е да се приближиме кон Бога, да бидеме совршени како што е совршен Отецот наш небесен. А како да Му се приближиме на Бога без љубов? Љубовта го исполнува срцето на човекот кој се труди да Му угоди на Бога, кој постојано се моли и телото свое го смирува, човекот кој се труди да им помогне на оние околу себе. Љубовта Христова во срцето на таквиот човек се влева така што го исполнува до крај, а потоа започнува да се излева и врз другите. Во древните времиња, особено во апостолско време, срцата на луѓето биле преполни со љубовта Христова. За нив Христос и можел да рече: »По тоа ќе ве познаат дека сте Мои ученици, ако имате љубов меѓу себе«“.

Преподобниот Ефрем Сириски својата молитва ја завршува со прозбата: „Еј, Господи, Цару, дај ми да ги согледам моите гревови, и да не го осудувам братот свој, зашто благословен си во вековите на вековите“. Светиот Лука Кримски пишува: „Во нашето око се наоѓа грев голем како греда, но не го забележуваме, туку го гледаме само трнот во окото на својот брат. Се сеќавате ли како на Господа Му ја доведоа жената фатена во прељуба, и како Господ тогаш рекол: Кој меѓу вас е без грев, прв нека го фрли својот камен на неа“? Секако дека никој не се осудил да го направи тоа. Не сме без грев и баш затоа не смееме да фрламе со камења на осуда.

Извор: http://agapi.mk/velikoposna-molitva-efrem-siriski