Мирјаните, велат: „Со каква среќна судбина сѐ оние што живеат по палатите, и ги имаат сите удобности“. Но, блажени се оние кои успеале да го поедностават својот живот и кои се ослободиле од јамката на овоземските унапредувања од многубројните удобности и погодности – што е еднакво на нови и поголеми неволји и непогодности  – и кои се избавиле од страшните тегоби кои владеат во денешно време. Ако не го поедностави животот, човекот само се мачи. А, ако го упрости, нема да има тегоби, ни напнатост.

Еден Германец, на Синај, во една прилика на малиот бедуин кој беше многу бистар, му рече: „Ти си бистар, можеш да научиш да читаш и пишуваш. „А после?“, го праша бедуинот. „После ќе станеш мајстор.“ „А, после?“ „После ќе отвориш сервис за поправка на автомобили.“ „А после?“ „После ќе го развиеш тој сервис.“ „А после?“ „После ќе ангажираш други да работат, и ќе имаш многу персонал.“ „Значи, на сето тоа му вели бедуинот, ќе имам главоболка, ќе добијам уште една главоболка, па после уште една? Зарем не ми е подобро вака, кога главата ми е мирна?“ Голем дел од главоболките доаѓаат од ваквите размислувања: ајде да го направиме ова, ајде да го направиме тоа. Ако тие мисли би биле духовни, тогаш човекот би почувствувал духовна утеха и не би имало главоболки.

Сега и на мирјаните им нагласувам колку е важна едноставноста. Зашто не им е потребно сè што прават, па ги јади мачнина. Јас им зборувам за простодушност, скромност и за подвижнички дух. Постојано викам: „Поедноставете го својот живот и нема да бидете напнати“. А големиот дел разводи, всушност потекнуваат оттаму. Работа има многу, луѓето имаат да завршат илјада и една работа, и им се мати во главата. Денес двајцата родители работат, и таткото и мајката, а децата ги оставаат напуштени и сами. Тука е заморот, нервозата, мала работа предизвикува големи караници, и по автоматизам следува развод. Стигнуваат дотаму. А барем малку да го упростеа животот, би биле одморени и радосни. Таа тегоба и таа напнатост се вистинско чудовиште.

Еден ден се најдов во куќа која сета блескаше од раскош и луксуз. И така, како што не водеше разговорот домаќинот ми рече: „Ние живееме во рај, додека другите оскудеваат“. „Вие живеете во пекол“, им велам јас нив. „Безумниче, оваа ноќ ќе ти ја земам душата…“ (Лука 12,20), му рече Бог на богатиот. Христос да ме праша: „Каде сакаш да те ставиме, во затвор или во куќа како што е оваа?“ Јас ќе речам: „Во темница“. Имено, затворот би ми помогнал. Ќе ме потсеќа на Христа, ќе ме потсеќа на светите маченици, ќе ме потсеќа на подвижниците кои живеат по земните дупки, ќе ме потсеќа на монашкиот живот. Затворот дури малку би личел и на мојата келија и би се радувал. А ова вашето, на што ќе ме потсеќа и во што ќе ми помогне? Всушност од три причини затворите повеќе ме успокојуваат, не само од било кој светски салон, туку дури и од разубавена монашка келија. Нека сум илјада пати во затвор, отколку во ваква куќа.

Еднаш, додека престојував во Атина како гостин кај еден пријател, тој ме замоли да примам еден семеен човек пред осамнување, затоа што не можел во друго време. Дојде тој така целиот радосен и постојано го прославуваше Бога. Во него имаше многу смиреност и простодушност, и ме преколнуваше да се молам за неговото семејство. Овој наш брат тогаш имаше околу 38 години, и, имаше седум деца. Двајцата сопружници, уште и родителите на овој човек, значи вкупно единаесетмина живееја под еден покрив, поточно во една соба. Ми зборуваше со сета едноставност која што го красеше: „Кога стоиме, сите можеме убаво да застанеме во собата, но кога треба да легнеме, не е баш така, малку е тесно. Слава на Бога, сега под настрешницата доѕидавме кујна, па имаме повеќе место. Ние имаме покрив, оче, но има и такви кои живеат под ведро небо“: Тој по занимање беше заварувач. Живееше во Атина и секој ден, пред осамнување се движел за Пиреј, за навреме да стигне на работа. Од постојаното стоење и прекувремената работа му излегле вените на ногата и чувстувал болки, но големата љубов кон семејството правела да заборава на болката и здраствените пречки. Постојано за себе зборувал со омаложување, како нема љубов зашто не прави добри дела како христијанин, а од друга страна постојано ја фалел својата жена и кажувал како таа прави добри дела затоа што, покрај децата и неговите родители зз кои исто така се грижи, одела и собирала валкана облека од стари луѓе од соседството, ги перела, им ја чистела куќата, а од време на време им готвела и по некоја супа. На лицето на овој семеен човек се гледаше божествената благодат. Тој во себе го носи Христа и е полн со радост, а собата во која живееше е исполнета со рајска радост. А тие, кои во себе го немаат Христа, полни се со тегоби. И да се во прашање само двајца такви луѓе, не им биле доволни и единаесет соби. Овие единаесет луѓе со Христа во себе, престојувале во една соба.

Вакво нешто се случува дури и со духовните луѓе. Имено, колку и простор да имаат, гледаш колку им е тесно, затоа што во нив во својата полната се уште не се сместил Христос. Жените од Фараси да го видеа целиот овој сјај и луксуз кој денес постои, дури и по многу од манастирите, би рекле: „Бог ќе пушти оган да не изгори! Бог не напушти!“. Тие работите ги завршуваа за една минута. Рано наутро требало да ги изведат козите, после тоа да исчистат дома. Подоцна оделе до капела надвор од местото, или се собирале по пештери, и една, која била писмена, им читала на останатите за светителот од тој ден од Синаксарот. Потоа правеле по десетина метании, кажувајќи ја умната молитва. А работеле и се заморувале. Една жена тогаш морала да знае да шие се што било потребно за една куќа. А шиеле сите на раце. Шивачки машини за домашна употреба ги имало малку, дури по некоја во градот. По селата не ни постоеле. Во целиот Фараси можеби имало една куќа со шивачка машина. Им шиеле на своите мажи сѐ од облека, и тогаш се било удобно и комотно. А чорапите ги плетеле на рака. Имале вкус, расположение, а исто така и доволно време, затоа што живееле едноставно. Фарасиотите не гледале на ситници. Живееле со монашка радост. А ако на пример не бил добро проширен, од едната страна малку да висел на креветот, па ако некој речел: „Намети го кебето“, тие одговарале: „Тоа да не те спречува во молитвата?“

Е, ваквата монашка радост денешните луѓе не ја познаваат. Мислат дека ништо не треба да им недостига, или не дај Боже да се мачат. Луѓето барем малку да размислуваат монашки, да живеат поедноставно, би биле мирни. Сега само сѐ мачат. Во душата имаат тегоба и очајание. „Тој и тој успеа, зашто изгради две двоспратници или затоа што научи пет јазици итд.! Јас немам ниеден стан, не знам ниту еден странски јазик. Ах, изгубен сум!“ Некој има една кола, па вели: „Друг има подобра. Да купам и јас подобра“. И купува подобра, но повторно нема радост, затоа што трет има уште подобра кола. Купува тој уште подобра, а после дознава како таму некои имаат приватни авиони и повторно сѐ мачат. На тоа нема крај. А, некој кој нема кола, а го слави Бога, има радост: „Слава на Бога, вели, ако немам кола; имам здрави нозе и можам да одам. Колку луѓе ги има без нога, кои не можат сами да се погрижат ни за своите основни потреби, не можат да излезат да шетаат, потребен им е некој кој ќе се грижи за нив, а моите се здрави и цели!“ Или хромите кои велат: „А што е со оние кои немаат ни една нога?“ И тој се радува.

Неблагодарноста и лакомоста се големи зла. Оној кој владее со материјалните работи, со него владее напнатост, потиштеност и тегоба, затоа што час трепери да не му ги земат работите, а час да не му ја земат душата. Еден ден, дојде некој богат човек од Атина, и ми рече: „Оче, изгубив контакт со моите деца; ги изгубив децата“. „Колку деца имаш?“ го прашав. „Две, тој ми одговори. Ги одгледав на птичјо млеко. Не постоеше работа која ја сакаа, а да не ја добијаа! Дури им купив и автомобил“. Од разговорот потоа се испостави дека имале кола и тој, и жена му, и децата, секој своја. „Благословен мој, му реков, ти наместо да ги решиш своите проблеми, ти уште повеќе си ги зголемил. Сега ти треба една голема гаража за сите тие автомобили, еден мајстор за да го плаќаш четвороструко за да ти ги одржува, а да не зборувам за тоа дека сега сите четворица сте во постојана опасност да не погинете. А, да го поедноставеше својот живот, и семејството ќе ти беше на збир, и ќе се разбиравте еден со друг, и не би имале вакви проблеми. Сега не се виновни твоите деца. Ти си виновен затоа што не се погрижи на друг начин да ги воспиташ своите деца“. Едно семејство, четири автомобили, гаража, мајстор итн! И нека задоцни некој таму каде што оди. Од целата таа удобност настанаа проблеми.

Во друга прилика, во посета ми дојде еден друг човек, исто така семеен, кои вкупно биле петмина и ми рече: „Оче, имам еден автомобил и сега размислувам да земам уште два. Ќе ни биде полесно“. А дали размислуваше за тоа колку ќе ви биде тешко?“ му реков јас нему. „Еден автомобил, можеш да го внесеш некоја во дупка, а со три автомобили каде ќе одиш? После ќе ти треба гаража и цел магацин за гориво. Ќе имате трострука опасност. Подобро ви е да го имате тој еден и да ги намалите трошоците. Ќе имате време да ги гледате децата. Ќе имате мир. Едноставноста е сè во животот“. „Не сум размислувал за тоа“, тој ми одговори мене.

Старче, еднаш еден човек ни рече дека два пати не можел да го изгасни алармот на свтомобилот. Првиот пат, затоа што мува му влегла во колата, а вториот пат, затоа што самиот неправилно влегол во автомобилот.

Маченички е нивниот живот, затоа што не ги поедноставуваат работите. Поголемиот комодитет предизвикува проблеми. Луѓето во светот се дават во работи. Се натрпале со ралични удобности, па си го загорчиле животот. Ако човекот не ги поедностави работите, само една удобност носи големи проблеми.

Кога бевме мали, ги сечевме краевите на калемот од конецот, во нив вметнувавме  „осовина“ и така правевме убава играчка. Малите деца повеќе се радуваат на една автомобилска играчка, отколку што таткото се радува кога ќе купи нов мерцедес. Ако прашаш некое девојче: „Што повеќе сака, една кукла или една двоспратница?“ Ќе видиш дека ќе ти одговори дека повеќе сака кукла. И на крајот на краиштата, децата знаат што е празнината во овој свет.

Старче, што најмногу помага човекот да ја сфати радоста во скромноста и едноставноста?

Да се сфати длабоката смисла на животот. „Барајте го Царството Божјо…“ (Матеј 6,33). Оттука тргнува едноставноста и секој добар пристап.

Преподобен Пајсиј Светотогрец

Превод од српски: Младен Јовчески, дипломиран теолог

Извор: http://www.pravoslavie.ru/srpska